گزیده جزای عمومی 1 و 2
(جرم و ارکان تشکیل‌دهنده آن، مجرم و مسئولیت کیفری)
بر اساس فرمایشات استاد مسعود مصطفی پور

بسم اللّه الرحمن الرحیم

کتاب پنجم (دیات): از شماره 498 شروع می‌شود. بدین ترتیب در قانون مجازات اسلامی فعلی، از ماده 498 تا 728 دو شماره وجود دارد.
حقوق جزای عمومی: علمی است که به‌عنوان شاخه‌ای از حقوق جزای ماهوی به بررسی قواعد کلی و مشترک میان تمامی جرائم و مجازات‌ها می‌پردازد.
حقوق جزای اختصاصی: علمی است که به‌عنوان شاخه‌ای از حقوق جزای ماهوی به بررسی موردی جرائم و شرایط اختصاصی حاکم بر آن‌ها و مجازات‌هایشان می‌پردازد.
تعریف جرم/ ماده 2 ق.م.ا: هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می‌شود.
رابطه میان جرم کیفری و گناه: عموم و خصوص من وجه است، یعنی هر گناهی جرم نبوده و هر جرمی نیز گناه نمی‌باشد / جنایاتی مثل خطای محض قانوناً مستوجب پرداخته دیه می‌باشند اما گناه نیست.
شبه جرم (جرم مدنی): هر رفتاری که به دیگری ضرری وارد سازد، به‌طوری‌که مرتکب ملزم به پرداخت خسارت وارده باشد شبه جرم تلقی می‌گردد.
تفاوت جرم و شبه جرم (جرم مدنی)
تفاوت‌ها از نظر جرم شبه جرم

نحوه مداخله در ارتکاب جرم

اصطلاح فاعل یا کننده به کسی اطلاق می‌شود که فعل از او سر زده است. در اصطلاح فقهی و حتی در برخی موارد قانونی، به فاعل جرم، مباشر گفته می‌شود

1. مباشرت: شخصی که عمل مجرمانه را مستقیماً یا به‌صورت غیرمستقیم انجام داده است.

مباشر مادی به کسی گفته می‌شود که رکن مادی جرم را شخصاً انجام می‌دهد به شکلی که یا به‌طور کامل مرتکب آن جرم شده و یا حداقل به مرحله شروع به آن جرم رسیده باشد

• قید رکن مادی معاون را خارج می‌کند زیرا معاون به‌هیچ‌وجه رکن مادی جرم منتسب به مباشر را انجام نداده است.
• قید شخصاً مباشرمعنوی را خارج می‌کند زیرا مباشرمعنوی رکن مجرمانه را به‌صورت غیرمستقیم و باواسطه انجام می‌دهد.

مقصود از واژه‌های شخصاً، غیرمستقیم و باواسطه، معنای عرفی آن‌ها می‌باشد لذا به کسی که به‌وسیله چوب، چاقو و یا اسلحه، دیگری را می‌کشد همانند کسی که با لگدزدن، دیگری را به قتل می‌رساند مباشر مادیِ قتل گفته می‌شود.

مباشر معنوی فاعل معنوی در برابر فاعل مادی، کسی است که جرم را توسط دیگری مرتکب شود. فاعل معنوی را باید نسبت به فاعل مادی که بازوهای اجرایی جرم محسوب می‌شوند مغز و اندیشه به شمار آورد.

برای مباشر معنوی دو حالت زیر قابل‌تصور است:

• ارتکاب جرم توسط انسان فاقدِ مسئولیت کیفری (سبب اقوی از مباشر)
• ارتکاب جرم توسط انسان دارای مسئولیت کیفریِ تحت اقتدار شخص (فاعل معنوی)

ارتکاب جرم توسط انسان فاقدِ مسئولیت کیفری (سبب اقوی از مباشر)

خلاصه جزا عمومی – براساس جزوات استاد مصطفی پور – استاد عباسزاده تا امروز. فایل ورد این مطلب نیز در اختیار شما قرار میگیرد تا اگر نکاتی نیاز به اصلاح داشت بتوانید در جزوه اعمال کنید. در صورتی که متوجه نکته مهمی که وجود آن را در جزوه ضروری می دانستید موجب خوشحالی بنده هست که تذکر دهید.

پایگاه اینترنتی ویکیلیکس (wikileaks) فیلمی را منتشر کرد که در آن صحنه تیراندازی یک بالگرد ارتش امریکا به سوی غیرنظامیان در عراق تنها به بهانه مشکوک بودن، به تصویر کشیده شده است. در این فیلم خلبان آمریکایی با لذت مردم را به تیر می بندد و با خنده عبور تانک