تعریف:
قیاس مرکب (که از دو یا چند قیاس تشکیل شده) به "قیاس موصول" و "قیاس مفصول" تقسیم می‌گردد. در قیاس مفصول به غیر از نتیجه آخرین قیاس، به نتایج سایر قیاس‌هایی که در این زنجیره قرار دارند تصریح نمی‌شود؛ مانند: "هر (ا) (ب) است، و هر (ب) (ج) است، و هر (ج) (د) است، و هر (د) (ه) است، پس هر (ا) (ه) است". در این مثال، نتیجه قیاس مرکب از دو مقدمه اول، "هر (ا) (ج) است" می‌باشد که با مقدمه سوم، قیاس دوم را تشکیل می‌دهد و نتیجه آن "هر (ا) (د) است" می‌باشد که با مقدمه چهارم، قیاس سوم یعنی آخرین قیاس را تشکیل داده و نتیجه آن "هر (ا) (ه) است" می‌باشد که به آن تصریح شده است. و مانند: "هر انسانی حیوان است، و هر حیوانی رشد می‌کند، و هر رشد کننده‌ای جسم است، پس هر انسانی جسم است".
وجه‌تسمیه:
دلیل نام‌گذاری این نوع قیاس به "مفصول" آن است که نتیجه هر قیاسی، غیر از قیاس آخر، از مقدمات خود جدا افتاده است. اما در قیاس موصول، نتیجه هر قیاسی، غیر از نتیجه قیاس آخر که مطلوب نهایی است، دو بار ذکر شده است؛ یک‌بار به‌عنوان نتیجه قیاس، و بار دیگر به‌عنوان مقدمه (صغرا یا کبرای) قیاس دیگر.
مثال: "هر انسانی حیوان است، و هر حیوانی رشد می‌کند، پس هر انسانی رشد می‌کند. و هر انسانی رشد می‌کند، و هر رشد کننده‌ای جسم است، پس هر انسانی جسم است". دلیل نام‌گذاری این نوع قیاس به "موصول" آن است که نتیجه هر قیاسی متصل به مقدمات آن است.
دیدگاه‌ها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.